Wpływ innowacji finansowych na zabezpieczenia konsumpcji przed ryzykiem zmiany dochodu i ich znaczenie dla oceny nierówności

Celem niniejszego projektu jest zbadanie przekrojowych oraz czasowych efektów innowacji finansowych na zabezpieczenie konsumpcji (dzielenie ryzyka dochodu) poprzez budowę modelu makroekonomicznego, inspirowanego wynikami mikro-estymacji, uwzględniającego zniekształcenia rynku aktywów. Istotny wzrost nierówności dochodowych doprowadził do rozkwitu literatury badającej jak wpłynął on na różnice w poziomie konsumpcji oraz na zagregowany dobrobyt. Stopień, w którym zmiany dochodu wpływają na konsumpcję zależy w szczególności od zdolności gospodarstw domowych do oszczędzania i zadłużania się. Niemniej jednak, produkty finansowe różnią się stopniem skomplikowania, a aktywne zaangażowanie w rynku aktywów pociąga za sobą koszty. Zatem, wydaje się uzasadnionym stwierdzenie, że indywidualne różnice w stopniu wiedzy na temat finansów wpływają na zdolność gospodarstw domowych do osłony swojej konsumpcji przed fluktuacjami dochodu. W związku z tym, powinniśmy badać wpływ bieżącego rozwoju w technologii IT oraz finansach na nierówności. Pytanie, które zadaję, to czy innowacja finansowa działa niczym przysłowiowy (z j. ang.) przypływ, który podnosi wszystkie łódki, czyniąc aktywne zaangażowane na rynkach finansowych bardziej dostępnym, jednostajnie poprawiając zabezpieczenie konsumpcji przed ryzykiem. Z jednej strony, powyższe stwierdzenie wydaje się być uzasadnionym, gdyż obecnie każdy może korzystać z aplikacji mobilnych oferujących np. porady finansowe, dostęp do informacji, a nawet aktywne zarządzanie aktywami. Z drugiej strony, innowacje finansowe doprowadziły również do stworzenia bardziej wyrafinowanych, skomplikowanych instrumentów finansowych. Zatem, może być też i tak, że jedynie lepiej wyedukowani mogli skorzystać na innowacjach finansowych, lepiej zabezpieczając swoją konsumpcję przed ryzykiem zmiany dochodu. Należy również dodać, że występuje wiele czynników zaburzających identyfikację powyżej opisanego mechanizmu, z uwagi na inne aspekty korzyści z edukacji. Przykładowo, edukacja może korelować z niższym ryzykiem dochodu (np. z uwagi na sortowanie do mniej niepewnych zawodów lub z powodu dodatniego dopasowania na rynku małżeństw), lub z lepszą zdolnością do przewidywania zmian dochodu i dostosowanego do nich planowania. W celu uwzględnienia ww. czynników zamierzam użyć danych z badania Survey on Household Income and Wealth, włoskiego badania panelowego, które swoje początki ma w latach 60-tych ubiegłego wieku. Unikalną cechą tego badania ankietowego jest bogaty zasób informacji o charakterystykach socjo-ekonomicznych respondentów, ich konsumpcji, dochodzie, majątku i oczekiwaniach. Głębia danych dotyczących kompozycji portfela aktywów i zobowiązań pozwoli mi na identyfikację stopnia skomplikowania instrumentów finansowych i ich wykorzystania w czasie oraz różnic pomiędzy respondentami w tym zakresie (np. pod kątem różnic w wykształceniu). W oparciu o ww. dane wyestymuję model regresji panelowej, objaśniając zmianę konsumpcji gospodarstwa domowego przez cechy socjo-ekonomiczne oraz oczekiwane i nieoczekiwane zmiany dochodu, dekomponując szoki dochodowe w komponenty trwałe i przejściowe. Jest to dość standardowe zadanie, które chcę rozszerzyć pozwalając na zróżnicowanie stopnia zabezpieczenia konsumpcji przed ryzykiem dochodu ze względu na cechy indywidualne i czasowe pod kątem oczekiwanych, nieoczekiwanych, przejściowych i trwałych zmian dochodu. Następnie, zbuduje model gospodarki żeby ilościowo ocenić wpływ ww. czynników/efektów innowacji finansowych na zabezpieczenie konsumpcji przed ryzykiem. Model ten będzie rozszerzeniem modelu rynków niekompletnych Aiyagari-Bewley-Huggetta o cechy demograficzne agentów (wiek). Dodatkowo, rozszerzę ten standardowy model o ex-ante różnice w stochastycznych charakterystykach dochodu, sposobu formowania subiektywnych oczekiwań oraz kosztu uczestnictwa w rynku aktywów, który to koszt może być funkcją cech indywidualnych oraz czasu (np. pojawienia się innowacji finansowych). Dla jego rozwiązania wykorzystam najnowsze metody obliczeniowe, wykorzystujące koncepcję rozwiązań lepkościowych równań Hamiltona-Jacobiego-Bellmana w czasie ciągłym. Wykorzystam ww. model dla ilościowej oceny wpływu poprawy edukacji (uwzględniając jej trzy opisane powyżej przeze mnie efekty) oraz innowacji finansowej na heterogeniczność w odpowiedzi konsumpcji na zmiany dochodu. Wyestymuję parametry modelu wykorzystując metody wnioskowania pośredniego, wykorzystując wyniki estymacji uzyskane w części empirycznej.