Program badań nad innowacyjnością

Program badawczy nad innowacyjnością polskiej gospodarki został uruchomiony w 2005 roku. Jego pośrednim celem było i jest pobudzenie procesów innowacyjnych w polskiej gospodarce i pokazanie krajowych dokonań w dziedzinie innowacyjności oraz identyfikacja przedsiębiorstw najbardziej zorientowanych na rozwój. W jego ramach można wyszczególnić kilka przedsięwzięć:

Raport o innowacyjności gospodarki Polski

W latach 2005–2011 ukazało się sześć ogólnopolskich raportów o innowacyjności. Zawierają one w sumie: 170 oryginalnych artykułów i liczą sobie 1682 strony. Autorami są eksperci reprezentujący ośrodki badawcze z całej Polski. Redaktorem naukowym wszystkich publikacji jest prof. Tadeusz Baczko.

Nierozłączną częścią każdego z Raportów jest Lista 500 najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w Polsce. Laureaci rankingu – najbardziej innowacyjne firmy Polsce – już sześciokrotnie byli nagradzani tym tytułem. W trakcie pierwszej edycji wręczenie laureatom nagród – Kamertonów Innowacyjności –odbyło się podczas uroczystej gali innowacyjności 13 grudnia 2005 r. na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. W latach następnych formułę gal innowacyjności rozszerzono, przygotowując spotkania regionalne. Odbyły się one w Gdańsku, Łodzi, Katowicach, Poznaniu, Sopocie i Wrocławiu. W sumie uczestniczyło w nich ok. 2000 osób. Od 2009 roku uroczystości wręczenia nagród są organizowane w Sali Lustrzanej Pałacu Staszica.

Gale Innowacyjności zostały ocenione przez Ministerstwo Nauki jako ważne dokonanie w promocji nauki. Honorowy patronat nad galami objęli Komisarze UE: w 2006 r. prof. Danuta Hübner (polityka regionalna), a w 2007 r. dr Janez Potočnik (polityka naukowo-badawcza). Nad samymi raportami patronat honorowy sprawowało Ministerstwo Gospodarki oraz Prezes Polskiej Akademii Nauk. Raport z 2009 roku ukazał się w ramach Europejskiego Roku Kreatywności i Innowacji.

Raport ulegał i ulega ewolucji. Poszerza się nie tylko katalog problemów poruszanych przez autorów poszczególnych rozdziałów, ale także zakres badań firm. W kolejnych latach do Raportu włączano: listę najbardziej innowacyjnych produktów i usług (2006), podrankingi: najbardziej innowacyjnych mikrofirm oraz małych i średnich firm (2006), listy regionalne (2006). Pojawiły się nowe wydawnictwa naświetlające poszczególne obszary związane z innowacjami. Od roku 2011 firmy z Listy 500 otrzymują certyfikaty innowacyjności wraz z oceną w systemie 5A.

W latach 2005–2007 partnerem projektu był BRE Bank S.A., natomiast partnerem medialnym „Gazeta Prawna”. W latach 2005 i 2006 w „Gazecie Prawnej” publikowano cykl artykułów dotyczących innowacyjności. Ponadto przez trzy lata ukazywały się specjalne dodatki przedstawiające wyniki rankingu najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw.

Pozostałe efekty badania

- Współpraca z Wydziałami Promocji Handlu i Inwestycji polskich placówek dyplomatycznych (2012)
- Powstanie spółki spin-off zajmującej się komercjalizacją wyników badania (2011)
- książka Europejskie innowacje. Teoria i praktyka, praca zbiorowa pod redakcją naukową prof. prof. Jerzego Babiaka i Tadeusza Baczko, ze wstępem prof. Jerzego Buzka; wersja książki w języku angielskim została upowszechniona przez Instytut Konsultantów Europejskich wśród członków Parlamentu Europejskiego (2011)
- Międzynarodowe warsztaty V4 Workshop on Mesuring Innovations Systems (2011)
- konsultacje projektu Strategii Innowacyjności i Efektywności Gospodarki Ministerstwa Gospodarki (2011)
- współpraca z Ministerstwem Gospodarki przy organizacji „Roundtable on OECD Innovation Starategy – Towards New Perception of Innovation” (2010)
- książka The Future of Science and Technology and Innovation Indicators and the Challenges Implied będąca zapisem dyskusji nad pomiarem innowacyjności (2009)
- rozmowy z firmą Market Street Associations z San Francisco, działającej w rejonie Doliny Santa Clara (Doliny Krzemowej) i zajmującej się m.in. transferem technologii z jednostek badawczych do praktyki gospodarczej w sprawie współpracy przy tworzeniu przez MSA platformy semantycznej (2009-2010)
- książka Polska i Rosja na drodze do innowacyjnego rozwoju pod redakcją naukową prof. Joanny Kotowicz-Jawor, napisana we ramach współpracy Polskiej i Rosyjskiej Akademii Nauk – współpraca w ramach Stałej Komisji Ekonomistów PAN i RAN (2008)
- powołanie do życia spółki komandytowej „Park Innowacyjny Celestynów Unipress” Jej głównym celem jest budowa na terenie Celestynowa nowoczesnego ośrodka badawczo-wdrożeniowego – Parku Innowacyjnego (2008)
- program badań nad innowacyjnością polskiej gospodarki Instytutu Nauk Ekonomicznych PAN został wyróżniony jako wzorcowy przykład współpracy nauki, biznesu i mediów. Jako case study był on przedstawiany na szkoleniach „Promocja w Nauce” i został szczegółowo opisany w broszurze pt. Promocja w nauce oraz w dwujęzycznym folderze Kalejdoskop nauki 2007 (2006–2007)
- wspólne badania z Uniwersytetem Europejskim Viadrina oraz Deutsches Institut für Wirtschaftsforschung (DIW) nad znaczeniem czynników lokalizacyjnych a efektywnością i innowacyjnością firm w Polsce i Niemczech Wschodnich (2006–2007)
- wykonywanie badań dla międzynarodowej sieci European Techno-Economic Policy Support Network – ETEPS AISBL (2005–2006)
- współpraca z siecią Komisji Europejskiej ERAWATCH (2005–2006)

- udział w projekcie IRIM – Industrial Research Investment Monitoring, w ramach 6. Programu Ramowego Unii Europejskiej (2005–2006)
- konferencje z udziałem wybitnych światowych autorytetów w dziedzinie metodologii badawczej: twórcą geometrii fraktalnej prof. Benoit Mandelbrotem (2005) oraz Przewodniczącym NESTI (National Experts on Science&Technology Indicators) w OECD dr. Fredem Gaultem (2006).

Regionalne raporty o innowacyjności

Idea przygotowania raportów o innowacyjności nie tylko w skali kraju, ale także i regionów pojawiła się już podczas organizowania regionalnych Gal Innowacyjności. Realizacji doczekała się w roku 2008, kiedy to opracowano 16 wojewódzkich raportów regionalnych. Każdy z raportów wojewódzkich zawierał analizy regionalne, analizy mikroekonomiczne oraz listy najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w województwie, listy przedsiębiorstw w układzie: duże, średnie i małe, listy innowacyjnych produktów i usług w województwie oraz listy ośrodków badawczo-rozwojowych i instytutów naukowych. Ważnym elementem raportów stały się też nowatorskie mapy innowacyjności. Ich oficjalnej prezentacji dokonano na konferencji zorganizowanej przez Polską Agencję Informacji i Inwestycji Zagranicznych w jej siedzibie przy ulicy Bagatela w Warszawie. Kolejna edycja raportów regionalnych została przygotowana w 2010 roku.

 

Raport o największych inwestorach w badania i rozwój w Polsce

Pierwszy ranking największych inwestorów w badania i rozwój ukazał się w 2010 roku i został zaprezentowany na specjalnej konferencji, podczas której laureaci zostali wyróżnieni dyplomami. Rok później ranking został obudowany częścią analityczną i wydany jako Raport o największych inwestorach w badania i rozwój w Polsce w 2010 roku. Laureaci rankingu podobnie jak w roku poprzednim otrzymali dyplomy.

Lista firm patentujących w Polsce

Pierwszy raz lista patentów firm zatwierdzonych przez Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej ukazała się w 2005 r. w ramach Raportu o innowacyjności gospodarki Polski. Od roku 2010 zmieniła nieco formułę i jest traktowana jako odrębne przedsięwzięcie. Firmy posiadające najwięcej patentów w Polsce dwukrotnie, w latach 2010 i 2011, odbierały wyróżnienia z rąk kierownictwa Sieci Naukowej MSN, INE PAN i UP RP. W 2011 r. ukazało się także wydawnictwo zawierające listy firm patentujących w 2010 r. i w latach 2005–2009 oraz studium analityczne do nich. W 2010 r. wyróżniono także wspólnie z prezes Urzędu Patentowego RP firmy, które uzyskały najwięcej patentów z udziałem kobiet.

www.firmy-patentujace.pl

Raporty sektorowe

Pierwszy z raportów dla wyróżniających się pod względem innowacyjności obszarów gospodarki został poświęcony sektorowi lotniczemu. Dwujęzyczny Raport przygotowany we współpracy z Ministerstwem Gospodarki został zaprezentowany na pierwszej konferencji dotyczącej sektora lotniczego, która odbyła się 13 października 2011 r. w Warszawie. Konferencja uzyskała patronat Polskiej Prezydencji w Radzie UE, Ministerstwa Rozwoju Regionalnego oraz PARP. Współrganizatorem konferencji był Instytut Lotnictwa. Zorganizowana została pierwsza wystawa: „Innowacyjność lotnictwa”. Na uwagę zasługuje także przygotowanie po raz pierwszy katalogu „Firmy innowacyjne sektora lotniczego”, wydanego przez spółkę spin-off utworzoną przez osoby związane z Siecią Naukową MSN.

www.innovation-in-aviation.pl

Strategia Innowacji dla Polski

Na podstawie prowadzonych empirycznych badań kwestionariuszowych przedsiębiorstw w projekcie w 2009 roku zainaugurowano cykl seminariów i konferencji mających doprowadzić do sformułowania Strategii Innowacji dla Polski. Celem cyklu jest uruchomienie partycypacyjnej inicjatywy na rzecz integracji środowisk społecznych, instytucji publicznych oraz firm innowacyjnych. Powinna ona doprowadzić do określenia podstawowych założeń rozwoju innowacyjności w Polsce. Strategia obejmie działania na rzecz uruchamiania konkretnych rozwiązań prawnych, instytucjonalnych i informacyjnych. Jest zorientowana horyzontalnie przy uwzględnieniu działań na rzecz rozwoju społeczno-gospodarczego i zmian globalnych. Obejmuje kierunki innowacji w sektorze publicznym, infrastrukturze i środowisku oraz w strategiach przedsiębiorstw, problemy rozwoju zagranicznych centrów badawczo-rozwojowych oraz kwestie ekonomiczne, społeczne, psychologiczne i kulturowe związane z upowszechnianiem wzorców innowacyjnych. Jest ona przygotowywana zgodnie z najważniejszymi polskimi i międzynarodowymi dokumentami strategicznymi ze szczególnym uwzględnieniem Strategii Innowacji OECD.

Badania ukierunkowane na przyszłość (foresight)

Efektem badań prowadzonych nad innowacyjnością polskich przedsiębiorstw w latach 2005–2006 było wejście przez Instytut Nauk Ekonomicznych PAN do trzech konsorcjów badawczych prowadzących projekty typu FORESIGHT w latach 2006–2008: projektu Narodowy Program Foresight Polska 2020, konsorcjum ROTMED prowadzącego projekt System monitorowania i scenariusze rozwoju technologii medycznych w Polsce oraz konsorcjum FOREMAT prowadzącego projekt Scenariusze rozwoju technologii nowoczesnych materiałów metalicznych, ceramicznych i kompozytowych. Wejście do konsorcjów zaowocowało dalszym poszerzeniem tematyki badawczej, przede wszystkim o elementy dominujące w tematyce każdego z nich, oraz zdobyciem konkretnych umiejętności i doświadczenia w zarządzaniu przez Instytut dużymi projektami badawczymi, w tym współfinansowanymi ze środków europejskich.